Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali

  • Selamat Datang di Website Desa Selat   |    Kantor Desa Selat membuka pelayanan publik pada hari Senin - Jumat pukul 08.00 - 15.00
  • |

Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali

Sejak dibentuk Pergub Bali No. 80 Th. 2018 Tentang Perlindungan dan Penggunaan Bahasa, Sastra, dan Aksara Bali serta Penyelenggaraan Bulan Bahasa Bali ( Berita Daerah Provinsi Bali). Tujuan dibuat aturan ini ialah untuk mengembalikan warisan aksara Bali sebagai tonggak kebudayaan masyarakat Bali pada khususnya. Peraturan ini menghimbau instansi pemerintahan yang berada di daerah provinsi Bali, untuk memasang papan nama instansi beraksara bali, sebagai pengenalan awal Dwi Aksara kepada masyarakat luas.

Peresmian penggunaan aksara bali pada hari/tanggal jumat, 05 Oktober 2018 dilaksanakan serentak di wilayah Bali.

Tata cara penulisan sebagai berikut:

  1. Penulisan aksara atau huruf bali, ditempatkan diatas huruf latin,
  2. komposisi atau ukuran harus berimbang dengan ukuran huruf latin
  3. Untuk papan nama kantor atau fasilitas publik memakai gradasi warna dasar merah ke warna dasar putih ( dari bagian atas kebawah)
  4. Penulisan aksara atau huruf dilakukan dengan memperhatikan kualitas, etika, dan estetika

Sesuai dengan tempat peresmian tingkat desa atau kelurahan dan desa adat atau pakraman. Desa Selat Kecamatan Sukasada, Kabupaten Buleleng pada hari Senin 26 Nopember 2018 pemasangan papan nama beraksara bali resmi dipasang di Kantor Perbekel Desa Selat, bersama Pj. Perbekel ( Wayan Semadi), Sekdes ( Made Sri Bagiasa), Penyuluh Bahasa Bali ( Kadek Agus Dwi Ermawan ). Dengan adanya pergub pada umumnya instansi yang ada di Desa Selat ( BPD, LPD, LPM,BUMDES, Puskesmas, dan Sekolah) yang ada di kawasan Desa Selat semua beraksara bali kata "Kadek Agus Dwi Ermawan" .

Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali
Aksara Bali - Bali Portal News

BALIPORTALNEWS.COM, DENPASAR – Semenjak diberlakukaannya Peraturan Gubernur Bali Nomor 80 Tahun 2018 tentang Pelindungan dan Penggunaan Bahasa Bali, Aksara, dan Sastra Bali serta Penyelenggaraan Bulan Bahasa Bali, dimana plang nama jalan dan nama kantor yang ada di Bali wajib dilengkapi Aksara Bali di atas huruf Latinnya.

Hingga saat ini, banyak yang masih keliru dalam penulisan Aksara Bali untuk nama-nama fasilitas publik seperti nama jalan maupun nama kantor. Baik itu karena kurangnya sumber daya atau kurangnya pengetahuan tentang tata cara penulisan Aksara Bali yang sudah mengalami penyempurnaan atau perubahan dari ahlinya.

Dosen Prodi Sastra Bali FIB Unud I Gde Nala Antara, saat diwawancarai Kamis (19/3/2020) menjelaskan perubahan tata cara penulisan Akasara Bali untuk nama-nama fasilitas publik dilakukan agar papan nama mudah dibaca dan dimengerti oleh pembaca ataupun wisatawan.

Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali

“Tujuannya adalah untuk mempermudah dibaca, sehingga papan nama menjadi lebih komunikatif. Hal itu juga untuk mengembangkan Aksara Bali kepada dunia luar, jadi yang bukan orang Bali ketika melihat papan nama yang berisi Aksara Bali dapat membandingkannya dengan huruf Latin di bawahnya,” jelasnya.

Dijelaskan pula, sesuai dengan Pesamuan Alit Basa Bali tahun 2019 yang dihadiri oleh guru, praktisi dan para ahli itu menyepakati bahwa penulisan nama fasilitas publik harus menggunakan pasang jajar palas (terpisah-pisah) dengan menggunakan adeg-adeg untuk kata yang diakhiri oleh konsonan.

Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali

Seperti diketahui, penggunan adeg–adeg berfungsi untuk mematikan aksara yang ditulis pada akhir kata, diakhir frase yang diakhiri konsonan dan bagian kalimat atau kalusa yang nengen (diakhiri konsonan).

Tata cara penulisan papan nama dengan aksara bali
I Gde Nala Antara, Dosen Prodi Sastra Bali, FIB Unud

“Adeg-adeg dari dulu sebenarnya sudah digunakan ditengah-tengah kalimat yaitu untuk menghindari pasang aksara yang bertumpuk tiga. Dalam pasang aksara kita, aksara itu tidak diperkenankan bertumpuk tiga, terutama untuk gantungan “la“, tetapi untuk gantungan nania, suku kembung maupun guwung masih diperbolehkan,” tambah Gde Nala.

Selain itu, penggunaan adeg-adeg ditengah kalimat bertujuan untuk menghindari salah perngertian atau salah baca, misalnya kalau dulu ada istilah ngemit rain ida atau ngemitrain ida, I Ketu Tuara atau I Ketut Wara. Sehingga pengguaan adeg-adeg diperbolehkan untuk kalimat tersebut.

“Untuk penulisan lontar, buku bacaan di sekolah masih tetap menggunakan pasang jajar bersambung, khusus untuk nama fasilitas publik penulisan aksara Bali harus menggunakan “pasang jajar palas” dan yang paling penting yang ditulis/disalin adalah suara/bunyi tulisan itu, bukan tulisan/huruf Latinnya,”  tutup Gde Nala.(tis/bpn)

Panglimbak sané mamargi mangkin sajeroning aksara Bali ring aab jagat sané mangkin, ritatkala Pemerintah Provinsi Bali sampun prasida ngicénin uratian sareng palestarian bahasa lanaksara Bali. Uratian sané kaicén nénten sawates Perda, sakémaon ngicénin galah majeng ring panglaksanannyané ring lapangan, sané pacang prasida karasayang ring kahuripan. ring sajeroningnyuratan aksara anceng ri panyuratan papan nama, sané kapikukuhang antuk Surat édaran No. 01/1995 indik ajakan dan imbauan majeng ring kramané mangda ngwigunayang aksara Bali ring sajeroning panyuratan papan nama ring instansi pemerintahan miwah suasta. Asapunika taler indik wastan-wastan hotel, restoran, nama jalan, bale banjar, pura, objek wisata, lan genah-genah sané tiosan ring sawidangan jagat Bali Aksara anceng utawi reringkesan kruna , sané mawit saking kruna kacutetang tur kaambil kecap ipun wantah asiki. Wandané sané pinih ajeng atawa wandané sané pinih pungkur. Parindikaksara anceng punika, makéhan kapanggihin ring sajeroning lontar- lontar sakadi : 1. Usada mwah 2. Wariga. Tios ring punika taler kaanggé ring sajeroning nyuratang daging kolofon utawi patinget indik wusan nedun utawi nyurat lontar. taler ring sajeroning nyuratang wilangan, sané kacihnayang antuk cecirén apit carik kalih ,, Panyuratan Ringkesan utawi singkatan Ring basa Bali ringkesan naler kawastanin Aksara Anceng, inggih punikaaksara sané kacutetang kaambil kecap ipun wantah asiki sané ring arep kruna tur kaapit antuk carik. Kawéntenan aksara anceng punika ring sajeroning kawigunan panyuratannyané , kakepah dados tigang paos , inggih punika : Reringkesan tradisional, Reringkesan modern, miwah, akronim Aksara anceng puniki katah kaanggen nyurat ring lontar-lontar, minakadi Wariga, Usada, Pipil, msl. Ringkesan Tradisional Ringkesan tradisional makéhan kambil saking lontar wariga miwah usada. Aksara sane kacutetang kambil kecap ipuné wantah asiki (a) Reringkesan kruna ring lontar Usada, sakadi : ,t, Kawacén tamba ,], Kawacén úaraóa (b) Reringkesan kruna ring lontar Wariga, sakadi : Pancawara : ,ú,ÿ Kawacén umanis ,Ï,ÿ Kawacén redite (c) Reringkesan kruna sané maanggé ring sajeroning kolofon , sakadi : ,t*, Kawacén tanggal ,p*, Kawacén panglong Ringkesan modern Ringkesan modern sané mangkin sampun nglimbak kaanggén ring sajeroning nyuratang papan nama, sané kasurat taler antuk cecirén apit carik siki, kasurat manut ucapannyané yéning wit krunanyané saking basa Indonesia, nanging kruna – kruna sané marupa pasang pageh, kasurat napi kawéntenanyané, sakadi : SMP = ,6s/ÿ6m/ÿep, SMA = ,6s/ÿ6m/ÿÁ, SMK = ,6s/ÿ6m/ÿk, STSI = ,6s/ÿet ÿ6s/ÿ÷, Tata Cara Nyurat Papan Nama Penulisan papan nama nganggé aksara Bali kaanutang ring sajeroning panganggénnyané inggih punika : a. Ranah Adat b. Ranah Modern A. Ranah Adat Sané patut polih uratian ring sajeroning panyuratan papan nama ranah adat puniki inggih punika :Indik panganggén aksara Bali nganutin fungsi budayanyané (internal), luiré : * Aturan panyuratan aksara nganutin pikolih-pikolih pauwahan sané sampun kacumpunin. * Panyuratan sané nganggé dwiaksara (Bali – Latin) penulisan aksara Bali (ngranjing taler ring sajeroning aksara suci ) kasurat ring luhuring huruf Latin. * Panyuratan genah-genah suci (pura) lembga adat sekadi desa, banjar msl Panyuratan papan nama ring sajeroning ranah adat nganggé pasang aksara purwa dresta antuk pola rumus aksara Bali magenah ring duur huruf latin upami : (BB= Bahasa Bali, AB=Aksara Bali, HL= Huruf Latin) B. Ranah Modéren Mabinayan ring ranah adat, panyuratan papan nama antuk aksara Bali ninutin sakadi ring sor puniki : • Aksara Bali nénten malih kaanggé nyuratang lambang bunyi aksara Bali, sakémaon kaanggé nyuratang lambang bunyi basa Indonesia utawi basa asing sané mabinayan nganutin karakter linguistiknyané soang-soang. • Ring sajeroning wangun dwiaksara, aksara Bali kasurat kadi ring sor ( BI= Bahasa Indonesia , HL= Huruf Latin , AB= Aksara Bali )